Şema Terapi Nedir?

Jeffrey Young tarafından geliştirilmiş olan Şema Terapi modeli, erken dönem yaşantıların, yetişkinlik dönemindeki yansımalarının keşfine ve değişimine odaklıdır.

Şema kavramı şema terapide “erken dönem uyum bozucu şemaları” ifade etmek için kullanılır. Şema, çocukluktan itibaren oluşmaya başlayan ve yaşam boyu devam eden, duygu, düşünce, bedensel duyum ve benzeri gibi pek çok zihinsel süreci içinde barındıran kendimiz, dünya ve diğer insanlar hakkındaki kalıplardır.

Şemaların gelişmesinde iki önemli faktör rol oynar. Bunlardan birincisi isteğimiz dışında doğuştan sahip olduğumuz mizacımızdır. Diğeri ise erken çocukluk ve ergenlik döneminde maruz kaldığımız yaşantılarımız ve doyurulmamış çocukluk ihtiyaçlarımızdır. Şemalar erken dönem deneyimlerimizden hareketle oluşur, yetişkin hayattaki deneyimlerimizi şekillendirir. Özellikle üzerinde durulan çocukluktaki temel duygusal ihtiyaçlarımız; Güvenli Bağlanma, Kendiliğindenlik ve Oyun, Özerklik, Kendini İfade Etme ve Gerçekçi Sınırlardır.

Şema terapiyle çalışan uzmanlar terapiye başvuran kişilerin getirdikleri güncel problemlerinin arkasında hangi doyurulmamış çocukluk ihtiyaçlarının ve şemalarının yer aldığını tespit etmeye çalışırlar. Soruna sebep olan şemaların tespitinden sonra ise kişinin bu şemasıyla nasıl baş etmeye çalıştığını anlamayı hedeflerler.

-Yani hasta şemasına teslim olup kabulleniyor mu? Ondan kaçıyor mu? Yoksa onunla fazlasıyla savaş halinde mi?

-Hastanın şemaları tetiklendiğinde incinmiş ya da öfkeli bir çocuk gibi mi? Yoksa sürekli talep eden ya da cezalandıran bir ebeveyn gibi mi davranıyor?

Bunlardan biri ya da birkaçını uygulamak bir süreliğine işe yarıyor gibi gözükse de uzun süreçte işe yaramayıp problemlerin ortaya çıkmasına sebep olabilir. Bu sebeple hastaların şemalarıyla baş ederken nasıl bir yöntem izlediğini anlamak terapi süreci için büyük önem arz etmektedir.

Buradan hareketle şema terapinin ve terapistin ana hedeflerini sıralayacak olursak; terapiye başvuran kişilerin uyum bozucu şemaları ve modlarını (şemalarla başa çıkma tepkileri ve duygulanım durumları) fark etmelerini sağlamak. Bu kişilere bilişsel, yaşantısal ve davranışsal müdahaleler uygulayarak şema ve modlarıyla nasıl baş edebileceğini öğretmek. Son olarak da kişinin uyum bozucu şema ve modlarını yönetmesini sağlayarak yerine daha işlevsel şemaları ve modları inşa etmesinde rehberlik etmektir.

Kaynak:

- Jeffrey E. Young – Hayatı Yeniden Keşfedin

- tr.sematerapienstitusu.com

- www.adeldanismanlik.com